Piotr Bajda
Dr hab., wykładowca Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, autor wydanej przez OMP książki Małe państwo europejskie na arenie międzynarodowej. Polityka zagraniczna Republiki Słowackiej w latach 1993-2016.
Ciekawym wydarzeniem na tegorocznym Warsaw Security Forum były zaproponowane przez organizatorów zamknięte spotkania w formacie okrągłego stołu. Spośród sześciu takich wydarzeń aż dwa były poświęcone Europie Środkowej, jedno Chinom, jedno terroryzmowi, a pozostałe wywiadowi w czasach informatyzacji i coraz modniejszym koncepcjom budowania Resilience Centre jako ośrodków wspierającychwładze krajowe w budowaniu nowoczesnego społeczeństwa, odpornego na zagrożenia. Taka kompozycja tematów okrągłostołowych może świadczyć o renesansie zainteresowania Europą Środkową jako politycznym aktorem regionalnym, o czym może świadczyć liczna obecność ekspertów na obu prezentacjach oraz ożywiona dyskusja.
Pierwsze z środkowoeuropejskich spotkań „Defining Central Europe and V4” służyło głównie prezentacji ostatniej publikacji węgierskiego think tanku Antall József Knowledge Center (link do publikacji: http://www.ajtk.hu/publishing/newreleases).
Dwóch przedstawicieli węgierskiego centrum wskazało, że z perspektywy Budapesztu Europa Środkowa jest centrum ich zainteresowania, a Grupa Wyszehradzka to jeden z najważniejszych instrumentów w węgierskiej polityce zagranicznej. Dyskusja pokazała, że w środowisku eksperckim istnieje potężna rozbieżność ocen odnośnie roli Grupy Wyszehradzkiej, przy czym jeden z niemieckich komentatorów wskazał, że V4 to faktycznie przeszkoda, by sprawnie zarządzać tym obszarem przez europejskie centrum.
Ta sama osoba już w innej roli wystąpiła podczas drugiej debaty, której gospodarzem była redakcja Visegrad Insight i German Marshall Fund of US (a dokładnie jej berlińskie biura). Podczas tego spotkania zaprezentowano przygotowaną prognozę, gdzie będzie Europa Środkowa (a dokładniej V4) w 2025 r. Scenariusze były różne – od szalejącego nacjonalizmu w regionie po pokojowe życie niemalże pod tęczową flagą (link do raportu: https://cefutures.visegradinsight.eu/).
Ale dwie rzeczy najbardziej mnie uderzyły: brak było w nim scenariusza pokazującego V4 jako centrum środkowoeuropejskiego makroregionu w ramach UE, potrafiącego mądrze zarządzać procesami europeizacji w skali, na którą zgodziły się poszczególne suwerenne państwa.
Drugi raz ze zdziwieniem uniosłem brwi, gdy w odpowiedzi na pytanie do autorów o najbardziej oczekiwany przez nich scenariusz wydarzeń padła odpowiedź, że czwarty scenariusz z prezentowanych w raporcie, mówiący o buncie młodzieży pod europejskimi flagami, który wymusi pogłębioną integrację regionu z głównym nurtem europejskim. To trochę koresponduje z oczekiwaniami innego z wytrawnych analityków, Olafa Osicy (https://twitter.com/OlafOsica/status/1057970157409222656), który czeka na „rewolucję godności” w Budapeszcie. Na ile jest to myślenie życzeniowe, a na ile realny scenariusz, każdy już musi sobie sam odpowiedzieć.
Ale choćby dzięki tym dwóm wydarzeniom całe Warsaw Security Forum należy ocenić jako wyjątkowo udane przedsięwzięcie i warto planować sobie już dziś udział w przyszłorocznej edycji.