Rosja wczoraj i dziś. Studium historyczno-polityczne

Rosja wczoraj i dziś. Studium historyczno-polityczne jest najważniejszym dziełem Włodzimierza Bączkowskiego (1905-2000), wybitnego sowietologa i twórcy polskiej myśli wschodniej. Książka ukazała się w lutym 1946 r. w Jerozolimie, gdy zaczynała się konfrontacja Związku Sowieckiego z Zachodem. Dokładnie w tym samym czasie George Kennan wysłał swój słynny „długi telegram”, który dał podstawę pod zimnowojenną strategię Stanów Zjednoczonych wobec Moskwy. Książka Bączkowskiego, po roku wydana także po angielsku, miała pełnić podobną funkcję – być analizą rożnych wymiarów polityki sowieckiej i summą wieloletnich przemyśleń autora o „odwiecznej Rosji”. Widział on bowiem w Związku Sowieckim odrodzenie się w nowych szatach rosyjskich tradycji imperialnych, dążeń do ekspansjonizmu terytorialnego i nacjonalizmu. Istota państwowości rosyjskiej pozostawała bowiem niezmienna, zmianie uległa jedynie jej forma.

Na wznowienie jednej z najważniejszych, choć niemal zupełnie zapomnianych, polskich prac sowietologicznych trzeba było czekać aż siedemdziesiąt sześć lat. A jest to lektura niezmiennie aktualna, pomagająca zrozumieć również dzisiejszą Rosję.