Chiny-USA (XI 2022): Czy szczyt Xi – Biden ostudził napięcia?

Takim otwartym pytaniem rozpoczyna się analiza Jamesa Palmera opublikowana na łamach „Foreign Policy”, w której już na wstępie autor zaznacza, że Tajwan w dalszym ciągu pozostaje największym wyzwaniem w relacjach pomiędzy Chinami a Stanami Zjednoczonymi.

Przywódcy USA Joe Biden i Chin Xi Jinping spotkali się pierwszy raz – twarzą w twarz – przy okazji szczytu G-20 w Indonezji, a ich rozmowa trwała około trzech godzin. Autor podkreślił, iż zaskoczyła sympatyczna wymowa tego spotkania, przywódcy ściskali sobie ręce, uśmiechając się do fotoreporterów. Oczywiście mogły być to jedynie pozory, ale nawet mowa ciała była mniej napięta niż podczas innych spotkań Xi Jinpinga. W artykule wskazane jest, że wygląda na to, iż poziom relacji ma szanse powrócić do mniej napiętych czasów sprzed pandemii, obydwie strony zgodziły się powołać grupy robocze mające pochylić się nad najpoważniejszymi kwestiami i unikać w ten sposób katastrofalnych nieporozumień.

Autor dość szybko wyprowadza czytelnika z przekonania, że sprawy amerykańsko-chińskie mają szansę zmienić się diametralnie na lepsze. Bo choć analitycy chwalili ton, w jakim utrzymane zostało spotkanie, to jednak chińska dyplomacja oraz państwowe media nie wykazały żadnych oznak pojednania ze Stanami Zjednoczonymi. W dalszym ciągu ich narracja jest antynatowska oraz rozpowszechniająca teorie spiskowe. Największym pojedynczym wyzwaniem dla relacji między Waszyngtonem a Pekinem pozostaje jednak Tajwan. James Palmer przypomina, z jak ostrą reakcją ze strony władz chińskich spotkała się choćby wizyta Nancy Pelosi, przewodniczącej Izby Reprezentantów w Tajpej.

Jak czytamy na łanach „Foreign Policy”, porozumienie w sprawie Tajwanu jest praktycznie niewykonalne. Dla Chin niepodległość Tajwanu jest „nie do pogodzenia jak ogień i woda”. Z drugiej strony Stany Zjednoczone nigdy nie zgodziły się z interpretacją, że Tajwan stanowi część Chin kontynentalnych. Wiadomo już, że Pekin nie będzie skory „ustąpić ani o milimetr” z obawy o relację nacjonalistów w kraju. Główny plus stanowi jednak „wylanie zimnej wody” na pomysł, że chińska interwencja na Tajwanie jest nieuchronna. Autor wskazuje również różnicę w komunikowaniu odnośnie efektów spotkania. Wersja chińska podawała, iż prezydent Biden zagwarantował „pięć nie”, głównie związanych z Tajwanem, m.in. „nie dla niepodległości Tajwanu”, „nie dla zamiaru rzucenia wyzwania Chinom”. Jak łatwo się domyślić, ta narracja nie pojawiła się w wersji amerykańskiej. W tej ostatniej pojawiły się natomiast informacje, że Chiny wypowiedziały się przeciwko użycia użyciu, a także groźbom użycia broni jądrowej na Ukrainie. Co ciekawe, nie ma o tym informacji na oficjalnym koncie Xi, które mówi ogólnie o pokoju, ale nie wspomina bezpośrednio o wojnie rosyjsko-ukraińskiej.

Kwestia spotkania chińsko-amerykańskiego to nie jedyne ważne w ostatnich dniach wydarzenie związane z Pekinem. James Palmer na łamach „Foreign Policy” wskazuje na ważną zmianę w chińskiej polityce dotyczącej walki z COVID-19. Ma ona powrócić do złagodzenia z początku bieżącego roku i objąć nieznaczne skrócenie czasu kwarantanny i koniec zakazu lotów. Rząd chiński zapowiedział, że to nie koniec walki z pandemią, a jedynie optymalizacja środków. Wiele miast już wycofało się z masowego testowania, które do tej pory było głównym środkiem zapobiegania zarażeniom. Jednocześnie ludność obawia się, że złagodzenie doprowadzi do zwiększenia skali zachorowań i kolejnych ostrych środków, jak blokady i masowe zatrzymania. Tym bardziej, że w południowej metropolii Guangzhou władze informują o bardzo dużej liczbie nowych przypadków – 5000 dziennie. Wprowadzenie przez władze regionalne masowego testowania wywołało masowe protesty, łatwo się domyślić, że rząd centralny jest w trudnej sytuacji. Złagodzenie może doprowadzić do wybuchu kolejnej fali pandemii, ale zaostrzenie walki z nią – do niezadowolenia społecznego. Autor wskazuje jednak, że jego zdaniem niepewność, co dalej, potrwa przynajmniej przez najbliższą zimę.

Źródło: Did the Xi-Biden Summit Cool Tensions?, https://foreignpolicy.com/2022/11/16/china-xi-biden-meeting-g20-taiwan/