Jak Rosja zabiega o względy Południa. Artykuł Kadri Liik

Kadri Liik z European Council on Foreign Relations analizuje metody, stosowane przez Rosję w celu pozyskania wsparcia ze strony państw ‘globalnego Południa’ w rywalizacji Rosji z Zachodem. Rywalizacji, która nasiliła się po ataku Rosji na Ukrainę. Zachód starał się od początku pozyskać opinię świata niezachodniego, aby potępił Rosję, a przynajmniej jej nie wspierał, ale jak wskazuje autorka, „próba Zachodu wyjaśnienia reszcie świata, dlaczego powinien stanąć po stronie Ukrainy, spotkała się ze zdecydowanym odrzuceniem na globalnym Południu” – tamtejsze kraje jej zdaniem „nie chcą być zmuszane do podejmowania decyzji w stylu zimnej wojny, które ograniczałyby ich wybór partnerów i tym samym ich ścieżki wzrostu”.

Zachód przesadnie wierzy w swą narrację, ale ten sam błąd popełnia Rosja. Prezydent Putin próbuje zjednoczyć świat niezachodni przeciwko Zachodowi, przekonuje – jak w jednej ze swych mów – że „wyłania się nowy, bardziej sprawiedliwy i bardziej demokratyczny system stosunków międzynarodowych, który odpowiada potrzebom większości świata”. Jednak i ta rosyjska narracja daje efekty takie, jak narracja Zachodu – nie jest to bowiem, zdaniem Liik, „bitwa na narracje”. Kraje, o których względy obie strony zabiegają, w opinii autorki „wybierają partnerów na podstawie tego, kto może z nimi współpracować w praktyczny i rzeczowy sposób”. Pozyskiwanie poparcia za sprawą tego rodzaju relacji transakcyjnych było do niedawna łatwiejsze dla Moskwy, która w minionych latach „nawiązała współpracę z wieloma krajami globalnego Południa poprzez politykę handlową, pomoc w zakresie bezpieczeństwa i działania dyplomatyczne” – przykłady takich działań (wobec Syrii, Iranu, w Afryce itd.) podaje Liik w dalszym toku swego artykułu. Wskazuje zarazem, że wojna na Ukrainie zmieniła jednak sytuację w tym względzie, gdyż Rosja ma obecnie mniej zasobów, by angażować się w programy regionalne. Próbuje to sobie zrekompensować, nasilając swą propagandę, a ta ma swe ograniczenia. Zachód zyskał zatem szansę, by skorzystać na osłabionej pozycji Rosji, ale musi, zdaniem Liik, dostosować swe stanowisko „normatywne” do podejścia bardziej „pragmatycznego”, czyli też bardziej koncentrować się na „potrzebach partnerów”.

https://ecfr.eu/publication/from-russia-with-love-how-moscow-courts-the-global-south/ [grudzień 2023]